پر کردن دندان چیست و چه طور انجام می شود؟

پر کردن دندان یک روش رایج در دندانپزشکی است که برای ترمیم دندان’های آسیب’دیده به دلیل پوسیدگی یا ترک’خوردگی انجام می‌شود. در این فرآیند، دندانپزشک ابتدا قسمت’های آسیب’دیده را پاکسازی کرده و سپس با مواد مخصوص، جای خالی را پر می‌کند تا ساختار و عملکرد دندان به حالت طبیعی بازگردد. این مواد می‌توانند آمالگام، کامپوزیت یا سرامیک باشند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. پر کردن دندان به جلوگیری از گسترش پوسیدگی و حفظ سلامت دهان کمک می‌کند و اغلب بدون درد و به‌سرعت انجام می‌شود.

پرکردن دندان چیست؟

 پرکردن دندان با ترکیبی از فلزات، پلاستیک، شیشه یا مواد دیگری است که برای ترمیم دندان استفاده می شود. یکی از محبوب ترین کاربردهای پر کردن، پر کردن ناحیه ای از دندان است که دندانپزشک به دلیل پوسیدگی برداشته است - یک حفره که برای ترمیم دندان های ترک خورده یا شکسته و دندان هایی که در اثر استفاده نادرست فرسوده شده اند (مانند جویدن ناخن یا دندان قروچه) استفاده می شود.

مواد جدید برای پر کردن دندان

امروزه علاوه بر مواد سنتی مانند آمالگام و کامپوزیت، مواد جدیدی برای پر کردن دندان’ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد شامل گلاس آینومر بهبود یافته، رزین’های جدید و پرکننده’های زیست‌سازگار هستند که مزایای بیشتری از نظر دوام، زیبایی و سلامت دهان و دندان ارائه می‌دهند.

کامپوزیت دندان

کامپوزیت دندان یکی از پرکننده های محبوب است که به دلیل تطابق رنگ با دندان’های طبیعی استفاده می‌شود. این ماده به‌ویژه برای ترمیم دندان’های جلویی که در معرض دید قرار دارند مناسب است. کامپوزیت به دندان چسبیده و نیاز به برداشت کمتری از ساختار دندان دارد.

آمالگام دندان

آمالگام دندان یکی از مواد رایج برای پر کردن دندان’های خلفی است. این ماده مخلوطی از فلزات مانند نقره، قلع، مس و جیوه است و به دلیل دوام و مقاومت بالا، به‌خصوص در دندان’های پشتی که نیاز به تحمل فشار بیشتری دارند، مورد تاستفاده قرار می‌گیرد.

تفاوت کامپوزیت و آمالگام

تفاوت اصلی بین کامپوزیت و آمالگام در ظاهر، دوام و هزینه است. کامپوزیت همرنگ دندان است و ظاهر طبیعی‌تری دارد، اما هزینه آن بیشتر است و معمولاً دوام کمتری نسبت به آمالگام دارد. از سوی دیگر، آمالگام دوام بیشتری دارد اما رنگ خاکستری آن ممکن است زیبایی کمتری داشته باشد.

پر کردن دندان جلو

پر کردن دندان جلو به دلیل اهمیت زیبایی نیازمند مواد همرنگ دندان مانند کامپوزیت است. کامپوزیت به دندان چسبیده و امکان تطابق رنگ آن با دندان’های طبیعی وجود دارد. این نوع پر کردن علاوه بر ترمیم، ظاهر زیبایی نیز به دندان می‌بخشد.

پر کردن دندان شیری

پر کردن دندان شیری برای کودکان ضروری است تا از گسترش پوسیدگی به دندان’های دائمی جلوگیری شود. معمولاً از مواد کامپوزیت یا گلاس آینومر برای پر کردن دندان شیری استفاده می‌شود، زیرا این مواد به‌خوبی با ساختار دندان’های شیری سازگارند و ایمنی بیشتری دارند.

مدت زمان پر کردن دندان

مدت زمان پر کردن دندان بسته به نوع ماده مورد استفاده و میزان آسیب دیدگی دندان متفاوت است، اما به‌طور کلی این فرآیند بین ۳۰ دقیقه تا یک ساعت به طول می‌انجامد.

ترمیم دندان پوسیده

ترمیم دندان پوسیده با برداشتن ناحیه پوسیده و پر کردن حفره با مواد مخصوص انجام می‌شود. انتخاب ماده مناسب برای ترمیم به محل دندان، میزان پوسیدگی و نیازهای بیمار بستگی دارد.

بهترین ماده برای ترمیم دندان پوسیده

انتخاب بهترین ماده برای ترمیم دندان پوسیده به محل دندان، نیازهای بیمار و توصیه دندانپزشک بستگی دارد. برای دندان’های جلویی کامپوزیت بهترین گزینه است، در حالی که برای دندان’های پشتی آمالگام یا سرامیک ممکن است انتخاب بهتری باشند.

مزایا و معایب مواد مورد استفاده در پر کردن دندان

 مزایای پرکننده های مختلف دندان

 طلا: حداقل 10 تا 15 سال ماندگاری دارد، برخی می گویند طلا ظاهر دلپذیری دارد. 

پرکننده نقره (آمالگام): حداقل 10 تا 15 سال ماندگاری دارد و هزینه کمتری نسبت به پرکننده های کامپوزیت دارد.

 پرکننده های کامپوزیت همرنگ دندان: رنگ آنها را می توان با رنگ دندان های موجود مطابقت داد، چون کامپوزیت ها به دندان های موجود می چسبند، معمولاً برای ترمیم هایی غیر از پرکردن حفره استفاده می شود، گاهی اوقات دندان کمتری در مقایسه با آمالگام ها نیاز به برداشتن دارد.

 سرامیک/پرسلن: بیش از 15 سال ماندگاری دارد و نسبت به مواد کامپوزیت در برابر لکه مقاوم تر است.

گلاس آینومر (اکریلیک و نوع خاصی از مواد شیشه ای): بیشتر برای پر کردن زیر خط لثه استفاده می شود، فلوراید آزاد می کند که می تواند به محافظت در برابر پوسیدگی بیشتر دندان کمک کند.

معایب مواد پرکننده دندان

طلا: گرانتر از مواد دیگر است .

 نقره : ۱-ممکن است نیاز به برداشتن دندان بیشتری داشته باشد تا فضای کافی برای نگهداری مواد پرکننده ایجاد شود.

۲- رنگ مایل به خاکستری در ساختار دندان اطراف ایجاد می کند.

 ۳- نقره احتمال بیشتری برای ترک خوردن و شکستگی دندان دارد زیرا انبساط و انقباض آن بیشتر از مواد دیگر است . ممکن است آلرژی در برخی افراد وجود داشته باشد. 

 پر کننده های کامپوزیت: حداقل پنج سال دوام دارد (کمتر از 10 تا 15 سال سایر مواد)، ممکن است بسته به محل دندان کنده شود، ممکن است تا دو برابر آمالگام هزینه داشته باشد، زمان بیشتری را برای قرار دادن نیاز دارد .

 سرامیک: قیمت آن برابر طلا است . گلاس آینومر: ضعیف‌تر از کامپوزیت است، احتمال سایش و شکستگی بیشتر است، پنج سال یا کمتر دوام می‌آورد، هزینه‌های آن قابل مقایسه با پرکننده‌های کامپوزیت است.

پر کردن غیر مستقیم چیست؟

 پر کننده های غیرمستقیم مشابه پرکننده های کامپوزیت و همرنگ دندان هستند. با این تفاوت که در لابراتوار دندانپزشکی ساخته می شوند و قبل از قرار دادن نیاز به دو ویزیت دارند. پر کردن غیرمستقیم زمانی انجام می‌شود که ساختار دندانی کافی برای حمایت از پر کردن وجود ندارد اما دندان بیمار آنقدر آسیب ندیده است که نیاز به روکش داشته باشد. در اولین بازدید، پوسیدگی یا پرکردگی قدیمی برداشته می شود. یک قالب برای مشخص شدن شکل دندان در حال ترمیم و دندان های اطراف آن گرفته می شود. قالب به آزمایشگاه دندانپزشکی فرستاده می شود که پر کردن غیر مستقیم را انجام می دهد. معمولا یک پرکننده موقت برای محافظت از دندان در حین ترمیم قرار داده می شود. در ویزیت دوم، پر کننده موقت برداشته می شود و دندانپزشک ترمیم کننده غیر مستقیم را بررسی می کند. اگر قابل قبول باشد، برای همیشه در جای خود نصب می شود.

 دو نوع پر کردن غیر مستقیم وجود دارد : اینله و آنله

اینله ها شبیه پرکردگی ها هستند اما کل کار در داخل کاسپ ها (برجستگی ها) روی سطح جویدنی دندان قرار دارد. آنله ها نسبت به اینله ها گسترده تر هستند و یک یا چند کاسپ را می پوشانند. آنله ها را گاهی تاج جزئی می نامند. اینله ها دوام بیشتری دارند و بسیار طولانی تر از پرکننده های سنتی هستند تا 30 سال عمر میکنند  آنها می توانند از رزین کامپوزیت ٫ چینی یا طلا ساخته شوند.

نوع دیگری از اینله و آنله: اینله و آنله مستقیم ، همان فرآیندها و رویه های غیرمستقیم را دنبال می کند، با این تفاوت که اینله و آنله مستقیم در مطب دندانپزشکی ساخته می شود و می توان آن را در یک ویزیت قرار داد. نوع اینله یا آنله مورد استفاده به میزان ساختار دندان سالم و زیبایی دندان بستگی دارد.

طول عمر پر کردن دندان

طول عمر پر کردن دندان به نوع ماده مورد استفاده، محل دندان و مراقبت بیمار بستگی دارد. به‌طور کلی، پرکردگی’های طلا و سرامیک می‌توانند تا ۱۵ سال یا بیشتر دوام داشته باشند، در حالی که کامپوزیت و آمالگام معمولاً بین ۵ تا ۱۰ سال دوام دارند.

مشکلات بعد از پر کردن دندان

بعد از پر کردن دندان ممکن است مشکلاتی مانند حساسیت به سرما و گرما، درد هنگام جویدن یا احساس لبه تیز در دندان وجود داشته باشد. این مشکلات معمولاً به مرور زمان برطرف می‌شوند، اما در صورت ادامه یافتن باید به دندانپزشک مراجعه شود.

پر کردن دندان بدون درد

پر کردن دندان معمولاً با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و بیمار در طول درمان دردی احساس نمی‌کند. استفاده از بی‌حسی مناسب و تکنیک‌های مدرن دندانپزشکی باعث شده است که این روش تقریباً بدون درد باشد.

پر کردن دندان در کودکان

پر کردن دندان در کودکان به دلیل جلوگیری از گسترش پوسیدگی و حفظ سلامت دندان‌های دائمی بسیار مهم است. دندانپزشکان معمولاً از مواد زیست‌سازگار مانند گلاس آینومر برای پر کردن دندان‌های شیری استفاده می‌کنند.

پر کردن موقت چیست و چه کسی به آن نیاز دارد؟

 قبل از قرار دادن پر کننده طلا و کامپوزیت می توان از پر کننده های موقت استفاده کرد.

 پس از روت ریشه

 در صورت پالپ تحریک به عصب دندان پر کردن موقت به دندان اجازه می دهد تا آرام شود و سپس پرکننده دائمی گذاشته شود .

پرکننده‌های موقت معمولاً در عرض یک ماه می افتند، شکسته می شوند یا فرسوده می شوند. بنابراین پس از پرکننده های موقت در اولین فرصت باید پرکننده های دائمی در داخل دندان قرار گیرند زیرا دندان ممکن است عفونی شود یا ممکن است عوارض دیگری داشته باشید.

پر کردن دندان شامل چه مراحلی می شود؟

 ابتدا دندانپزشک ناحیه اطراف دندانی را که قرار است روی آن کار شود با بی حسی موضعی بی حس می کند. در مرحله بعد،با یک مته، یا لیزر ناحیه پوسیده را برمیدارد.  هنگامی که پوسیدگی برداشته شد ، دندانپزشک با تمیز کردن حفره از باکتری ها فضا را برای پر کردن آماده می کند. اگر پوسیدگی نزدیک ریشه باشد، دندانپزشک ابتدا ممکن است یک آستر ساخته شده از گلاس آینومر، رزین کامپوزیت یا مواد دیگر را برای محافظت از عصب قرار دهد. به طور کلی، پس از پر کردن، دندانپزشک آن را تکمیل و پولیش می کند.

 چندین مرحله اضافی برای پرکردن همرنگ دندان مورد نیاز است که به شرح زیر است: پس از اینکه دندانپزشک پوسیدگی را از بین برد و ناحیه را تمیز کرد، مواد همرنگ دندان را به صورت لایه لایه روی دندان قرار می دهد . در مرحله بعد، با یک نور مخصوص هر لایه را سفت می کند. هنگامی که گذاشتن چند لایه کامپوزیت به پایان رسید، دندانپزشک مواد کامپوزیت نهایی را گذاشته و آنرا به شکل دلخواه در می آورد، مواد اضافی را برداشته و ترمیم نهایی را صیقل می دهد.

آیا پر کردن دندان با آمالگام نقره بی خطر است؟

 انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA)، FDA معتقدند که پر کردن آمالگام نقره (بر پایه جیوه) بی خطر است. با این حال، FDA اخیراً توصیه های به روز شده ای در مورد استفاده از پرکننده های آمالگام در افراد خاص صادر کرده است. آنها بیان می کنند که افراد زیر ممکن است در معرض خطر بیشتری برای اثرات مضر بالقوه بخار جیوه برای سلامتی باشند و باید تا حد امکان از دریافت این مواد پرکننده اجتناب کنند

 افراد در معرض خطر بیشتر عبارتند از:

1. زنان باردار و جنین های در حال رشد آنها.
2.  زنانی که قصد بارداری در زمان ترمیم دارند.
3.  زنان شیرده و نوزادان آنها.
4.  کودکان، به ویژه آنهایی که کمتر از شش سال سن دارند.
5.  افراد مبتلا به بیماری های عصبی از جمله بیماری آلزایمر، مولتیپل اسکلروزیس یا بیماری پارکینسون.
6.  افراد مبتلا به اختلال عملکرد کلیه.
7.  افرادی که به جیوه یا سایر اجزای آمالگام دندان حساسیت یا آلرژی دارند.

 FDA برداشتن آمالگام دندانی را در افرادی که در معرض خطر بالاتری قرار دارند، و قبلا پر شده اند ، در صورتی که آمالگام در شرایط خوبی باشد، توصیه نمی‌کند، و پیشنهاد می‌کند که انجام این کار باعث افزایش قرار گرفتن در معرض بخار جیوه می‌شود .

چگونه باید از دندانی که پر شده است مراقبت کنیم ؟ 

 برای حفظ پرکردگی خود، باید از روش های بهداشت دهان و دندان پیروی کنیم :

 به طور منظم (دو بار در سال) برای تمیز کردن دندانپزشک خود مراجعه کنیم .

1.  با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنیم .
2.  حداقل یک بار در روز نخ دندان بکشیم .
3. در موارد زیر به دندانپزشک مراجعه کنیم :
4. اگر دندان حساس به مواد سرد و گرم و شیرین حساس است.
5. اگر لبه تیزدر یک دندان را احساس می کنیم .
6. اگر متوجه شکافی در پر کردن شدیم یا اگر قطعه‌ای از پرکننده کنده شده باشد.
7.  اگر دندانپزشک مشکوک باشد که یکی از پرکردگی‌ها ممکن است ترک خورده یا نشتی داشته باشد، عکس‌برداری با اشعه ایکس انجام می‌دهد زمانی که دو طرف پرکننده محکم روی دندان قرار نگیرند مواد غذایی و بزاق می‌توانند بین پرکردگی به پایین نفوذ کنند. و که منجر به پوسیدگی دندان شوند .

ترمیم دندان با لیزر

ترمیم دندان با لیزر یک روش نوین و کم‌تهاجمی است که به جای استفاده از مته برای برداشتن پوسیدگی استفاده می‌شود. این روش برای بیمارانی که از صدای مته دندانپزشکی هراس دارند، بسیار مناسب است و درد و ناراحتی کمتری ایجاد می‌کند.

پر کردن دندان با مواد سفید

پر کردن دندان با مواد سفید (کامپوزیت) به دلیل ظاهر طبیعی و تطابق رنگ با دندان‌های دیگر بسیار محبوب است. این ماده برای ترمیم دندان‌های جلویی و حتی برخی دندان‌های پشتی نیز استفاده می‌شود.

پر کردن دندان عصب‌کشی شده

پس از عصب‌کشی، دندان دچار ضعف ساختاری می‌شود و نیاز به پر کردن دارد تا از شکستگی و آسیب‌های بعدی جلوگیری شود. معمولاً از مواد مقاوم مانند کامپوزیت یا سرامیک برای پر کردن دندان عصب‌کشی شده استفاده می‌شود.

علت حساسیت دندان پس ازپرکردن دندان چیست؟

 حساسیت دندان پس از پر کردن نسبتاً رایج است. دندان بیمار ممکن است به فشار، هوا، غذاهای شیرین یا دما حساس باشد. معمولاً این حساسیت در عرض چند هفته خود به خود از بین می رود. معمولاً نیازی به مصرف مسکن نیست. اگر حساسیت در عرض دو تا چهار هفته از بین نرفت یا اگر دندان بیمار بسیار حساس است، لازم است با دندانپزشک تماس بگیرد.دندانپزشک معمولا توصیه میکند از یک خمیر دندان حساسیت‌زدا استفاده شود یا احتمالاً یک روت کانال یا عصب کشی را پیشنهاد کند.

چرا اطراف پرکردگی دندانم احساس درد می کنم؟

 دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است بعد از پر کردن دندان درد داشته باشید. هر کدام علت متفاوتی دارند:

1. درد هنگام جویدن: اگر پس از پر کردن دندان هنگام جویدن درد دارید به دندانپزشک خود مراجعه کنید ممکن است پرکردگی را مورد بررسی قرار دهد.
2. درد هنگام لمس دندان های پرشده : این درد باید در مدت زمان کوتاهی خود به خود از بین برود.
3. اگر پس از پر کردن درد دندان و خود به خودی دارید: احتمالاً پوسیدگی به عصب شما رسیده است و نیاز به عمل روت کانال یا عصب کشی دارید .
4.  درد ارجاعی: درد ارجاعی به درد یا حساسیت در دندان های دیگر غیر از دندان پر شده گفته می شود. احتمالاً هیچ مشکلی برای دندان های شما وجود ندارد. دندان پر شده به سادگی از طریق "سیگنال های درد" که به دندان های دیگر منتقل می کند، ایجاد درد در دندان های دیگر می کند. این درد باید طی یک تا دو هفته خود به خود کاهش یابد.

چرا یا چه زمانی باید پرکردگی دندان دوباره پر شود؟

 سه دلیل اصلی وجود دارد که چرا پرکردگی ها دوباره باید پر شوند.

۱-فرسودگی پرکردگی قبلی: فشار مداوم ناشی از جویدن، ساییدن یا فشردن آن می تواند باعث فرسودگی، یا ترک خوردن پرکردگی قبلی دندان شود. 

 دندانپزشک می تواند در طی یک معاینه دندانپزشکی منظم نقاط ضعف را در پرکردگی قبلی شما  شناسایی کند.

۲- پیدایش،پوسیدگی در زیر پرکردگی قبلی : اگر مهر و موم بین مینای دندان و پرکردگی شکسته شود، نفوذ ذرات غذا و باکتری‌ها می‌توانند در زیر پرکردگی، دندان پوسیدگی ایجاد کنند. پوسیدگی که بدون درمان رها می شود می تواند باعث عفونت پالپ دندان شود و ممکن است باعث آبسه دندان شود.

۳-اگر پرکردگی‌یا پوسیدگی زیاد است: اگر پرکردگی بزرگ باشد یا پوسیدگی گسترده باشد، ممکن است در طی زمان ساختار دندانی نتواند پرکردگی را نگه دارد.در این موارد، دندانپزشک شما ممکن است نیاز به جایگزین کردن پرکردگی با روکش یا تاج داشته باشد.

چه چیزی باعث می شود که یک پرکننده جدید به سادگی از دندان بیرون بیاید ؟

علت بیرون افتادن  پرکردگی‌های جدید از دندان ،احتمالاً نتیجه آماده‌سازی نامناسب حفره دندانی ، آلودگی حفره به باکتری ها قبل از پر شدن ، شکستگی ترمیم در اثر ضربه‌های ناشی از جویدن است. ترمیم های قدیمی معمولاً به دلیل پوسیدگی یا شکستگی دندان باقی مانده از داخل دندان بیرون می آیند.

آیا ممکن است فردی به مواد پرکننده آمالگام حساسیت داشته باشد؟

 بله، اما طبق گزارش ADA تاکنون کمتر از 100 مورد گزارش شده است. در این موارد نادر، تصور می شود جیوه یا یکی از فلزات مورد استفاده در ترمیم آمالگام باعث ایجاد پاسخ آلرژیک می شود. علائم آلرژی به آمالگام مشابه علائمی است که در یک آلرژی پوستی معمولی تجربه می شود و شامل بثورات پوستی و خارش است. اگر واکنش آلرژیک به یک آمالگام داشته اید، احتمالاً سابقه پزشکی یا خانوادگی حساسیت به فلزات دارید. پس از تایید آلرژی، می توان از مواد ترمیم کننده دیگری استفاده کرد.

سوالات متداول

آیا پر کردن دندان دردناک است؟ معمولاً پر کردن دندان با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و بیمار در طول درمان دردی احساس نمی‌کند. ممکن است بعد از رفع بی‌حسی کمی حساسیت یا ناراحتی وجود داشته باشد که معمولاً به‌زودی برطرف می‌شود.

آیا پر کردن دندان دائمی است؟ پر کردن دندان دائمی نیست و بسته به نوع ماده مورد استفاده، ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد. برخی پرکردگی‌ها مانند طلا یا سرامیک می‌توانند بیش از ۱۵ سال دوام داشته باشند.

آیا می‌توان بعد از پر کردن دندان غذا خورد؟ بله، اما بهتر است حداقل یک ساعت پس از پر کردن دندان از خوردن خودداری کنید و تا ۲۴ ساعت از مصرف غذاهای سفت یا چسبنده اجتناب کنید.

آیا حساسیت پس از پر کردن دندان طبیعی است؟ بله، حساسیت به سرما، گرما یا فشار پس از پر کردن دندان معمول است و معمولاً در عرض چند هفته کاهش می‌یابد. اگر این حساسیت ادامه داشت، به دندانپزشک مراجعه کنید.

نتیجه‌گیری

پر کردن دندان یک روش موثر برای ترمیم دندان‌های آسیب‌دیده و جلوگیری از گسترش پوسیدگی است. انتخاب مواد مناسب و مراقبت صحیح از دندان‌های پر شده می‌تواند به دوام و عملکرد بهتر آن‌ها کمک کند. در صورت بروز هرگونه ناراحتی یا حساسیت پس از پر کردن، مراجعه به دندانپزشک ضروری است. مراقبت‌های بهداشتی منظم از جمله مسواک زدن و استفاده از نخ دندان می‌تواند به حفظ سلامت دندان‌های پر شده کمک کند و از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری نماید.